Dyscalculie

Overgenomen uit map Leerzorg: "Eerste hulp bij leerstoornissen en problemen bij het leren".

Deze leerlingen kunnen opvallen door…

Leerlingen met dyscalculie vertonen opvallende en blijvende moeilijkheden met rekenen en wiskunde en dit op het vlak van automatiseren (geheugendyscalculie), vaardigheden en technieken (procedurale dyscalculie) en/of problemen met visuo-spatiële deeltaken van het rekenen (visuo-motorische dyscalculie en NLD). Dyscalculie kan samengaan met andere leerproblemen als ADHD, dyslexie en NLD.

Mogelijk zwakke kanten	Mogelijk sterke kanten
Geheugen en automatismen ▢ Splitsingen en tafels niet onder de knie krijgen, cijfers niet correct lezen en schrijven ▢ Steeds weer twijfelen bij eenvoudige bewerkingen ▢ Traag rekenen bij eenvoudige bewerkingen, er zijn talrijke rekenfouten ▢ De klok niet vlot leren lezen Vaardigheden en technieken ▢ Moeite met de volgorde van de stappen die bij complexe berekeningen moeten worden uitgevoerd bijvoorbeeld een staartdeling uitvoeren of een vergelijking uitwerken ▢ Veel fouten in het uitvoeren van rekenprocedures bijvoorbeeld de volgorde van de bewerkingen altijd verwarren ▢ Het vaak gebruiken van een rekenaanpak die normaal voor jongere kinderen is ▢ Visueel-ruimtelijke en motorische vaardigheden ▢ Motorische onhandigheid bijvoorbeeld lat, passer en geodriehoek onvoldoende kunnen hanteren en onnauwkeurigheid bij technische tekeningen ▢ Geen verbanden zien tussen woord en beeld (grafieken niet kunnen lezen) ▢ Onnauwkeurig noteren bijvoorbeeld 2³ wordt 23, 25 wordt 52 ▢ Moeite met kolommen en millimeterpapier Inzicht ▢ Problemen met onderdelen waarbij ruimtelijk inzicht en kennis van ruimtelijke begrippen van belang zijn (meetkunde) ▢ Vooral steunen op geheugen, nieuwe inzichten enkel door veel oefening verwerven	(heel verschillend bij de verschillende vormen van dyscalculie) ▢ Opvallend sterk logisch inzicht en sterk redeneervermogen ▢ Opvallend sterk ruimtelijk en driedimensionaal inzicht goed qua onthouden van splitsingen en tafels ▢ Opvallend sterk auditief en verbaal geheugen voor cijfers en rijtjes en dus goed in hoofdrekenen en tafels ▢ Uitgesproken interesse voor cijfermateriaal als data en technische gegevens ▢ Uitgesproken kunstzinnig en/of creatief muzikale aanleg (absoluut gehoor)

Mogelijk zwakke kanten

Mogelijk sterke kanten

Geheugen en automatismen
▢ Splitsingen en tafels niet onder de knie krijgen, cijfers niet correct lezen en schrijven
▢ Steeds weer twijfelen bij eenvoudige bewerkingen
▢ Traag rekenen bij eenvoudige bewerkingen, er zijn talrijke rekenfouten
▢ De klok niet vlot leren lezen

Vaardigheden en technieken
▢ Moeite met de volgorde van de stappen die bij complexe berekeningen moeten worden uitgevoerd bijvoorbeeld een staartdeling uitvoeren of een vergelijking uitwerken
▢ Veel fouten in het uitvoeren van rekenprocedures bijvoorbeeld de volgorde van de bewerkingen altijd verwarren
▢ Het vaak gebruiken van een rekenaanpak die normaal voor jongere kinderen is
▢ Visueel-ruimtelijke en motorische vaardigheden
▢ Motorische onhandigheid bijvoorbeeld lat, passer en geodriehoek onvoldoende kunnen hanteren en onnauwkeurigheid bij technische tekeningen
▢ Geen verbanden zien tussen woord en beeld (grafieken niet kunnen lezen)
▢ Onnauwkeurig noteren bijvoorbeeld 2³ wordt 23, 25 wordt 52
▢ Moeite met kolommen en millimeterpapier

Inzicht
▢ Problemen met onderdelen waarbij ruimtelijk inzicht en kennis van ruimtelijke begrippen van belang zijn (meetkunde)
▢ Vooral steunen op geheugen, nieuwe inzichten enkel door veel oefening verwerven

(heel verschillend bij de verschillende vormen van dyscalculie)

▢ Opvallend sterk logisch inzicht en sterk redeneervermogen
▢ Opvallend sterk ruimtelijk en driedimensionaal inzicht goed qua onthouden van splitsingen en tafels
▢ Opvallend sterk auditief en verbaal geheugen voor cijfers en rijtjes en dus goed in hoofdrekenen en tafels
▢ Uitgesproken interesse voor cijfermateriaal als data en technische gegevens
▢ Uitgesproken kunstzinnig en/of creatief muzikale aanleg (absoluut gehoor)

De term ‘dyscalculie’ is wetenschappelijk nog niet eenduidig gedefinieerd. Sommige wetenschappers zien dyscalculie als een automatiseringsstoornis (zoals dyslexie), anderen beschouwen dyscalculie als een verzamelnaam voor alle rekenstoornissen.

Wat moet je vooral doen en wat niet?

Do's	Don'ts
Accepteren Moedig de leerling aan als hij/zij het goed doet Aanvaard dat de leerling een probleem heeft en breng hiervoor begrip op Stimuleren en begeleiden Geef de leerlingen opgaven op papier (dus niet enkel dicteren of op het bord schrijven) Laat de leerling tussenuitkomsten noteren, eventueel op een kladblad Stuur de aandacht van de leerling in de goede richting.(Bijvoorbeeld: Moet je de omtrek of de oppervlakte berekenen? Ken je de juiste formule?) Geef beduidend meer tijd om toetsen op te lossen en laat ze vooral vroeger beginnen. Compenseren Kijk wat goed gaat en wat minder goed gaat en leer de leerling gebruik te maken van zijn/haar sterke kanten Ondervraag mondeling bij uitval Laat steeds een rekenmachine gebruiken als hij/zij berekeningen moet maken Geef fiches met formules en tafels Leer oplossingsschema’s gebruiken Laat een meetkundige constructie mondeling toelichten Dispenseren Stel de leerling vrij van hoofdrekenen	Begeleiding en aanpak Eisen dat de leerling alle berekeningen uit het hoofd maakt en fouten daarbij zwaar doorrekenen. De oefeningen die in de klas niet gemaakt werden, als extra huiswerk meegeven naar huis Onverwacht aan het bord oefeningen laten maken Toetsen laten leren uit schriften of notities die niet gecorrigeerd zijn. Opgaven voor toetsen en examens enkel dicteren. Opgaven zo dicht bij elkaar zetten er enkel plaats is voor de einduitkomst. Taalgebruik Bij rekenfouten opmerkingen maken in de aard van: ‘Tafels, dat is leerstof tweede leerjaar! Wat zit jij hier te doen? Veel wetenschappelijke termen gebruiken die nog niet veel aan bod gekomen zijn, zonder ze te verklaren. Gedrag De leerling vergelijken met klasgenoten Zware sancties stellen bij rekenfouten Materiaal Teksten met onoverzichtelijke lay-out. Losbladig systeem. Formules en berekeningen, Millimeterpapier

Do's

Don'ts

Accepteren

Moedig de leerling aan als hij/zij het goed doet

Aanvaard dat de leerling een probleem heeft en breng hiervoor begrip op

Stimuleren en begeleiden

Geef de leerlingen opgaven op papier (dus niet enkel dicteren of op het bord schrijven)

Laat de leerling tussenuitkomsten noteren, eventueel op een kladblad

Stuur de aandacht van de leerling in de goede richting.(Bijvoorbeeld: Moet je de omtrek of de oppervlakte berekenen? Ken je de juiste formule?)

Geef beduidend meer tijd om toetsen op te lossen en laat ze vooral vroeger beginnen.

Compenseren

Kijk wat goed gaat en wat minder goed gaat en leer de leerling gebruik te maken van zijn/haar sterke kanten

Ondervraag mondeling bij uitval

Laat steeds een rekenmachine gebruiken als hij/zij berekeningen moet maken

Geef fiches met formules en tafels

Leer oplossingsschema’s gebruiken

Laat een meetkundige constructie mondeling toelichten

Dispenseren

Stel de leerling vrij van hoofdrekenen

Begeleiding en aanpak

Eisen dat de leerling alle berekeningen uit het hoofd maakt en fouten daarbij zwaar doorrekenen.

De oefeningen die in de klas niet gemaakt werden, als extra huiswerk meegeven naar huis

Onverwacht aan het bord oefeningen laten maken

Toetsen laten leren uit schriften of notities die niet gecorrigeerd zijn.

Opgaven voor toetsen en examens enkel dicteren.

Opgaven zo dicht bij elkaar zetten er enkel plaats is voor de einduitkomst.

Taalgebruik

Bij rekenfouten opmerkingen maken in de aard van: ‘Tafels, dat is leerstof tweede leerjaar! Wat zit jij hier te doen?

Veel wetenschappelijke termen gebruiken die nog niet veel aan bod gekomen zijn, zonder ze te verklaren.

Gedrag

De leerling vergelijken met klasgenoten

Zware sancties stellen bij rekenfouten

Materiaal

Teksten met onoverzichtelijke lay-out.

Losbladig systeem.

Formules en berekeningen,

Millimeterpapier

Vakken die problemen kunnen geven:

Wiskunde economie en boekhouden: berekeningen, cijfers juist onder elkaar plaatsen, cijfers overschrijven.
Aardrijkskunde: schaalberekening geschiedenis: jaartallen situeren op een getallenas, jaartallen onthouden.
Wetenschappen (fysica, chemie, WW, elektriciteit, mechanica)
TO: informatietechnologie, beslissingsschema’s
Muziek: noten lezen, maat houden, toon houden, blokfluit spelen

Download hier de volledige fiche

Eureka Leuven een waaier van organisaties

Eureka Onderwijs biedt onderwijs, vakantiecursussen en diagnostiek
Eureka Expert biedt werkboeken, studiedagen, opleidingen, CleverKids, CleverSchool
Eureka Foundation steunt projecten rond leerstoornissen
Eureka Letop deelt via de website Letop.be alle informatie over leerstoornissen

- Uitgebreide databank met artikels, praktische tips, praktijkvoorbeelden en recensies.
- Agenda met informatieavonden, studiedagen, navormingen.
- Gratis maandelijkse e-nieuwsbrief.
- Film: Ik Heet niet Dom
Eureka ADIBib maakt leer- en werkboeken van het onderwijs digitaal beschikbaar voor leerlingen met beperkingen in de schriftelijke communicatie.
Leesvoor.vlaanderen verdeelt GRATIS voorleessoftware Voor alle kinderen met een lees- en/of schrijfbeperking